Iedereen met flinke stress, of zelfs een burn-out weet één ding. Je wilt er zo snel mogelijk van af. En daarom doe je er ook alles aan. Maar wat moet je doen? Als je bij een therapeut of psycholoog komt, zal die je meestal ademhalingsoefeningen geven. Dus die doe je dan een paar keer per dag. Alleen merk je dat ze geen resultaat geven.

En dat is logischer dan je misschien denkt.

Ademhalingsoefeningen ontspannen je zenuwstelsel

Het idee achter ademhalingsoefeningen is dat een ontspannen ademhaling je zenuwstelsel kan ontspannen. We weten dat je inademing gekoppeld is aan het activerende deel van je zenuwstelsel, en de uitademing aan het ontspannende deel. Op het moment dat je uitademing langer is dan je inademing, zul je merken dat je je ontspannende deel meer stimuleert. Je wordt meer ontspannen.

Daarbij komt dat een goede rustige buikademhaling ook prikkels geeft aan allemaal sensoren die de stand van spieren, pezen en gewrichten meten. Zo 'ziet' je lichaam dat je ontspannen aan het ademhalen bent. Het weet hierdoor dat er niets aan de hand is en zal helemaal ontspannen.

Dit werkt vrij goed als je een klein beetje gespannen bent.

Maar niet als de stress te hoog is

Op het moment dat je echt flinke stress ervaart: Je bent overspannen of je hebt een burn-out, dan werkt dit niet meer. De paar prikkels die je vaniut je lichaam krijgt met een rustige buikademhaling wegen niet op tegen de continue sirene die afgaat in je brein.

Laat ik het zo zeggen: als je een klein beetje stress hebt, kun je dat evolutionair gezien vergelijken met dat je op de savanne rondloopt en ik zeg tegen je ergens hier zit een leeuw, en die eet mensen op.

Je bent direct gespannen en op je hoede. Als ik je vervolgens zeg dat hij ver weg is, en dat er bewakers mee lopen met ons, dan zal de spanning licht zijn. Zodra je in je tent gaat liggen en een ademhalingsoefening doet zul je volledig ontspannen.

Bij heftige stress, kun je het vergelijken met dit: Er staat een leeuw recht tegenover je, en die heeft honger. Zo voelt het vaak ook als je overspannen bent. Continu sta je in een maximale alarmfase.

Stel je voor dat die leeuw echt tegenover je staat... Mooi, doe nu je ogen dicht en adem rustig in, en langzaam uit...

Zou dit werken denk je? Zou je echt met een ademhalingsoefening kunnen ontspannen als die leeuw recht tegenover je staat?

Er is meer nodig dan een ademhalingsoefening bij heftige stress

Natuurlijk werkt een ademhalingsoefening niet om de spanning van die leeuw weg te krijgen. Je lichaam heeft op dat moment iets anders nodig. Je bevindt je in de maximale alarmfase. Je hele systeem is klaar om te vechten of te vluchten.

Dus dat is wat je dan ook moet doen. Je moet je systeem een prikkel geven die het begrijpt. Een prikkel die past bij de hoeveelheid stress die je op dat moment ervaart.

Als je in de maximale alarmfase zit, klaar om te vechten of vluchten, dan is dat precies wat je moet doen: Vluchten. Heel hard gaan rennen.

Je hoeft niet eens lang te rennen. Een minuutje heel hard rennen is al voldoende. Je systeem herkent de prikkels die het vanuit je lichaam krijgt en past zich daar op aan.

Stress is goed

De stress die je voelt is deels ene signaal en deels een manier waarop je lichaam je klaar maakt om maximaal te presteren. Je hartslag gaat omhoog, je ademhaling wordt sneller. Wat je lichaam verwacht is dat je zo direct gaat vluchten, dus daar ben je klaar voor.

Zodra je dan daadwerkelijk vlucht herkent je lichaam dit en zal je alarmfase afnemen. Het signaal is gegeven en je hebt ernaar geluisterd.

Vergelijk het met een Gazelle die door een leeuw achterna gezeten wordt. Als die weet te ontkomen, staat die vervolgens helemaal te shaken van de adrenaline. Maar daarna verdwijnt de stress ook volledig uit zijn lichaam.

Misschien herken je het zelf ook wel dat je na een heftige gebeurtenis stond te shaken van de adrenaline?

Wat werkt dan wel?

Goed, de basis snap je. Dan zul je je misschien afvragen, wat werkt dan wel om te ontspannen? Hieronder een lijst van verschillende dingen die je kunt doen bij stress. Bovenaan wat je kunt doen bij een klein beetje stress en onderaan wat je kunt doen als de leeuw recht tegenover je staat:

• ademhalingsoefeningen,
• dankbaarheid combineren met ademhalingsoefeningen,
• lekker uitstrekken,
• warm bad of warme douche,
• yoga of tai chi,
• ijskoude douche,
• wandelen,
• hardlopen of een andere actieve sport,
• rennen of heel hard bewegen en eventueel zelfs er bij schreeuwen.

Bij de heftigste stress moet je gaan rennen. Gelukkig hoeft dit geen uren te duren. Een paar minuten kan al voldoende zijn. Zolang je brein maar de prikkel krijgt dat je weg bent van de leeuw. Voor het beste resultaat ga je na het rennen een ademhalingsoefening doen, of neem je eerst een warme douche en douche je ijskoud af.

Blijvend van stress af

Met deze oefeningen kun je de stress op dat moment verminderen. Maar ja, het neemt de oorzaak van de stress nog niet weg. Daarvoor zul je wat dieper moeten graven... Wil je weten hoe je dat doet? Kom dan naar een van de lezingen die ik regelmatig geef, of meld je aan voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Door: Bas van Pelt